Oog in oog met een eland, Russen en Finse wijn / Kuhmo - Ilomantsi

De Noren hebben mij op deze en ook vorige reizen al flink gepest met talloze borden die waarschuwen voor overstekende elanden, maar in tegenstelling tot rendieren zagen we geen enkele van die reuze viervoeters. Tot we vandaag ergens in de eindeloze Finse bossen een statige dame zien staan langs de kant van de weg. Mevrouw eland kijkt ons nobel aan en wandelt vervolgens het bos in om daar nog even halt te houden voor een laatste foto-pose. Een magisch moment die mij toelaat ook dat puntje af te vinken van de bucket list.

In Noorwegen lieten we de effectieve Noordkaap aan ons voorbij gaan, maar het meest Oostelijke punt van Europa laten we niet zo maar passeren. Eerst slaan we nog wat proviand in en bezoeken we de design kerk van Pielisjärvi en vervolgens duiken we weer de wildernis is richting Zuid-Oost. Hattuvaara is het doel, een onooglijk dorp waar een onverharde weg ons opnieuw naar de Russische grens brengt. We zitten aan de meest Oostelijke grens en midden in een meer (waar anders?) ligt een eilandje met grenspalen erop. Rood-groen voor de Russische kant, wit-blauw voor de Finse kant. Voor dit verlaten toeristische plekje werd een uitzondering gemaakt in de strikte 'no go zone', waardoor je de grens ook echt ziet. Er naartoe zwemmen of varen is dan weer strikt verboden. Zoals alle plekken in deze categorie is er verder niet veel te beleven, dus draaien we om en zetten we koers naar het Zuiden op zoek naar een slaapplaats.

Wat research ‘on the go’ leert ons dat er in dit deel van Finland zowaar wijn gemaakt wordt. Dus gaan we in Ilomantsi op zoek naar het proeflokaal van de "Hermann Winery”. Wie nu denkt: "Druiven kweken in Finland, no way!” kan ik gerust stellen, Hermann maakt wijn uit fruit. Wat we te drinken krijgen is dan ook eerder een soort veredeld en alcoholisch fruitsapje. De locatie maakt echter alles goed, we bevinden ons hoog boven de grond in een watertoren met dus een fenomenaal zicht op de omgeving, tot in Rusland. 

Het is ondertussen bijna zes uur en net buiten het stadje ligt een soort recreatiegebied met meerdere campings. We rijden op goed geluk de eerste camping op en zien een compleet leeg terrein. Navraag bij de beheerders maakt ons niet veel wijzer want moeder spreekt enkel Fins en Russisch en de tiener dochter komt er aan te pas om ons de weg naar de toiletten, douche en sauna te wijzen. We kiezen de mooiste hoek van het terrein, vlak bij het meer en zetten ons kamp op koken een lekker potje.

Kunst en Oorlogsgeschiedenis / Ruhtinaansalmi - Kuhmo

Vandaag liggen er twee eerder ongewone toeristisch attracties op onze route. In de voormiddag duiken er plots duizend (1000!) rustige mensen op langs de kant van de weg. Geen echte mensen maar ‘Hiljainen Kansa’ of ‘silent people’, een installatie van kunstenaar Reijo Kela net buiten Suomussalmi. Het zijn eenvoudige houten kruisen met een kluit turf erop (als hoof en haar tegelijk) en aangekleed door de lokale scholieren met tweedehands kledij. Een bevreemdende plek die uitnodigt om te veel foto’s te maken die nooit écht de sfeer zullen capteren.

Na de middag wordt onze aandacht getrokken door 17.000 stenen met in het midden een monument met 105 klokjes. Eén steen voor elke gesneuveld soldaat in de Winteroorlog van 1939-1940 bij Suomussalmi, één belletje voor elke dag strijd. Het Talvisodan Monumentti (Winteroorlog monument) ligt achter een druk bezocht oorlogsmuseum met lunch restaurant en gidsen in vlot Fins. Zeker de moeite om te bezoeken maar de uitleg moet je dus zelf verzinnen (tenzij je de Finse taal machtig bent).

De slag speelde zich vooral af rond de weg vanuit Rusland naar Suomussalmi, en die weg nemen wij richting een eerste ontmoeting met de Russische grens. Bij het veel minder druk bezochte grenshuisje krijgen we een zicht op het leven van een grenswachter in de jaren 30 en een sappig verhaal over de Amerikaanse fietser die dacht zo maar even in de bossen rond de grens te kunnen gaan rondtoeren. De grenszone is 1km breed aan Finse kant, en 10km aan de Russische kant. De wielertoerist mocht zijn tochtje bekopen met 3 dagen cel in Rusland en een fikse boete bij zijn terugkeer in Finland. We blijven dus wijselijk aan deze kant van slagboom.

Om de overload aan bossen nog wat op de spits te drijven kiezen we voor en een shortcut die ons 20km bespaart én over een ongedocumenteerde onverharde houthakkers wegen brengt, richting Kuhmo. Dit verder tamelijk rustig dorpje ligt in het hart van Karelië en is de thuis van het bekendste Finse gedicht, de Kalevala. Er vind in Kuhmo ook een beroemd klassiek ruzie festival plaats, maar dat hebben we met een week gemist.

Go East! / Rovaniemi - Ruhtinaansalmi

Bij een vorige (motor)reis door Frankrijk heb ik een fascinatie voor messen opgedaan. We kunnen Rovaniemi dan ook niet verlaten zonder een bezoek aan het museum van de bekende Finse messen fabrikant Martiini. Met een uniek stuk gemaakt voor 100 jaar Finland, een praktisch traditioneel mes voor dagelijks gebruik, een utilitair broodmes dat past in onze auto-keuken én twee rendierhuiden verlaten we de stad. De logische keuze zou zijn om naar West Finland te gaan, waar de Finnen genieten van een vakantie aan zee. Maar we zijn niet op reis om de platgetreden paden te kiezen, dus zetten we koers richting Russische grens. 

In de Provence ga je op zoek naar lokale marktjes, in Finland is er om de 300km wel een lokaal evenement. Live accordeon muziek, de visclub die het vel van een ter plekke geschoten beer verkoopt, handwerkstandjes en … een competitie 'kerstsok werpen'. Welkom in Oost Finland.

Bossen en meren volgen elkaar op, ze tellen zo geen enkele zin hebben. Maar met acceptabele temperaturen, en de talloze pittoreske plekjes (die ik op voorhand op Google gespot heb) stijgt goesting om te gaan wild kamperen. De G is er helemaal klaar voor en we hebben onderweg een heerlijk stuk zalm en verse groeten gekocht. Maar het legendarisch ‘je kan overal wild kamperen in Scandinavië’ blijkt toch iets minder evident te zijn. Je wil niet kamperen langs een hoofdweg, en als er al een onverhard weggetje loopt naar een plek aan een meer, dan staat daar gegarandeerd een vakantiehuisje van één of andere Fin. En de regel zegt dat je een eindje (150m) van de bebouwing moet blijven. In de praktijk blijkt een kampeerplek vinden in deze regio bijzonder moeilijk. En daar was het dan, aan het eind van een verlaten pad bij een rivier, een prachtig plekje om ons kamp op te slaan. 30 seconden later zitten we terug in onze trouwe vierwieler, een overmacht aan muggen, midgets en ander stekend ongedierte jaagt ons naar de dichtst bijzijnde kamping. Campings in Scandinavië hebben niet alleen propere douches, ze zijn vooral uitgerust met een “mosquito magnet”, een soort gigantische stofzuiger die tegelijk muggen lokt met een ‘mensengeurtje’ (http://www.mosquitomagnet.com/).

De dag van het albino rendier / Enontekiö⁩ (Hetta) - Rovaniemi

We trekken verder door Lapland waar buiten natuurwandelingen niet zo veel te beleven is. De kortste weg blijkt op een kleine 100km onverhard te bestaan, altijd leuk als je er de juiste auto voor hebt. We komen op onze rit nauwelijks andere auto’s tegen. Nu we onze persoonlijke Noordkaap gerond hebben en terug richting Zuiden rijden, daalt er een soort rust over onze reis neer. Niets hoeft nog, uren door de eenzame bossen rijden wordt een soort meditatief mantra. Steeds alert voor rendieren en stil hopen een echte eland te zien. De CD lader heeft het ondertussen opgegeven, dus rij ik de toon van de zingende rollagers en differentiëlen. Rust.

Onze volgende overnachtingsplek bevind zich in Rovaniemi aan de oever van de Ounasjoki. Vreemd om hier vanuit het Noorden te komen aan rijden. Dit stadje is bij de meeste mensen bekend als woonplaats van de kerstman, en het meest Noordelijke waar ze ooit zullen komen. We zitten nu ongeveer terug op de poolcirkel met een streepje zon en temperaturen rond de 14 graden. Dus kan er terug gekampeerd worden, varkenshaasje op de BBQ en gezellig slapen in de ‘G’.

Overlanding door Lapland / Tromso - Enontekiö⁩ (Hetta)

Nog even de voorraad water aanvullen in de keuken van het hotel, en dan naar de andere kant van de stad om te tanken en Lapland in te trekken. De GPS stuurt ons door de hoofdstraat van Tromso en laat ons plots een soort parkeergarage in duiken. Ik twijfel even of de ‘G’ met ONAK kano op het dak wel binnen zal geraken, maar veel tijd om te twijfelen is er niet. Honderd meter verder blijkt dat dit de tunnel is naar de andere kant van de stad. Het wordt wat minder evident als we nog wat verder op een rond punt stuiten … We slaan links af op goed geluk, want een GPS werkt niet midden in een berg, om vervolgens opnieuw op een rond punt aan te komen … Na wat zoeken komen we dan toch aan de andere kant van de berg uit. Verdwalen in een berg, er is voor alles een eerste keer.

Na 2000 kilometer op Noorse wegen hebben we ontelbare waarschuwingsborden gezien voor overstekende elanden, maar nog nooit een echte Eland. En nu zijn we midden in Lapland aanbeland, op de grens met Finland, een gigantisch gebied waar de Lappen waken over vrij rondlopende kuddes rendieren. We zijn dan ook nog maar net de grens over als zo’n eerder klein beest met een enorm gewei rustig over de weg slentert. Aan auto’s wordt geen aandacht besteed, massa’s tijd dus om de familie van Rudolf te fotograferen.

We zitten nog steeds ver boven de poolcirkel en campings zijn dun gezaaid, dus kiezen we voor een hytte in Hetta (of Enontekiö⁩). Deze 'metropool' is waar de echte lappen wonen en leven volgens hun oude gewoonten. Maar verwacht geen tenten of iglo's, het is gewoon één straat. Gezien er ook nauwelijks winkels te vinden zijn in de buurt kiezen we opnieuw voor een restaurant. Het ziet eruit als de gelagzaal van een Sovjet hotel uit de jaren ’70 maar het eten is heerlijk (rendier, of wat dacht je).

Scandinoverland: De volledige Scandinavië ervaring

In de zomer van 2017 trokken we vier weken lang door Scandinavië met de G Wagen. Zweden, Noorwegen, Finland én Denemarken moesten eraan geloven. Van Lapland tot Helsinki en van de Noorse Fjorden tot de Russische grens.

Reis met ons mee in dit reisverhaal vol tips, boeiende locaties en fijne ervaringen!